Университет бастаулары
Халел Досмұхамедов атындағы Атырау университеті өзінің бай тарихымен ерекшеленеді. Гурьев қаласында жоғары оқу орнын ашу туралы мәселе Ұлы Отан соғысына дейінгі кезеңнің өзінде күн тәртібіне қойылған болатын. Себебі облыс мектептері мен басқа да халық ағарту орындарына мұғалім кадрларына деген қажеттілік күннен-күнге арта түсті. Ол кздері Атырау қаласында 1929 жылы ашылған бастауыш сынып мұғалімдерін даярлайтын педагогикалық училищеден басқа бірде-бір оқу орын болмады. Ал жылма-жыл облыста жалпы білім беретін мектептердің саны өсіп отырды. Осы жағдайда Батыс Қазақстан өңірінде 1932 жылы ашылған Орал педагогикалық институты бүкіл өлкенің жоғары білімді мұғалім кадрларына деген қажетін қамтамасыз ете алмады. Сонымен қатар республика жоғары оқу орындары мен Қазақстаннан тыс жерлерден, көршілес республикалардан жіберілген жоғары білімді маман кадрлар жеткіліксіз болды. 1939 жылы Қазақ ССР Халық Комиссарлар Кеңесінің Гурьев қаласында екіжылдық мұғалімдер институтын ашу және Қазақ ССР Халық ағарту комиссариатының бекіткен мамандығы бойынша 1 курсқа 120 студент қабылдау туралы қаулысы жарық көрді. Осы қаулының негізінде Гурьев облыстық атқару комитеті мұғалімдер институтын ашу туралы (хаттама № 13) 1940 жылы 27 мамырдағы өз қаулысымен институтқа Гурьев педагогикалық училищесінің оқу үйін беру және 120 адамға жатақхана әзірлеу міндеттерін қалалық атқару комитетіне жүктеді. Сонымен қатар Қазақ ССР Халық Комиссарлар Кеңесіне 1941 жылдан бастап оқу үйі мен 500 адамдық жатақхана салып беру туралы ұсыныс жасалды. Осы қаулыға сәйкес облыстық оқу бөліміне 1940 жылы қыркүйек айында институтты ашқанға дейін даярлық және ұйымдастыру жұмыстарын жүргізу міндеттелді. Жоғарыда қабылданған қаулыға сәйкес облыстық оқу бөлімі Гурьев мұғалімдер институтын 1940 жылдың 1 қыркүйегіне дайындауды міндетіне алды. 1940 жылдың қыркүйек айының 1-нен бастап Гурьев мұғалімдер институты жұмыс істей бастады. Гурьев мұғалімдер институтының бірінші ректоры болып сол кездегі Москваның жоспарлау-экономикалық институтының түлегі, қазақтың көрнекті ғалымы, тарих ғылымдарының докторы, профессор, Қазақ ССР-ы ғылымына еңбегі сіңген қайраткер Ә.Б.Тұрсынбаев оқу министрінің жолдамасымен келді. Бір жылдан кейін институт соғыстың басталуына байланысты жабылып қалды.
